کد رهگیری املاک چیست؟

از سال ۱۳۸۷ طبق مصوبه هیات دولت و بخشنامه اتحادیه مشاوران املاک، تمام مشاورین املاک موظف شدند همه‌ی معاملات و نقل و انتقالات ملکی را در سامانه ثبت هوشمند معاملات مسکن (سامانه رهگیری) به ثبت برسانند تا با این اقدام، مبادلات در بازار مسکن شفاف شده و دولت و نهادهای مرجع بتوانند در هر لحظه، آمار بازار مسکن به لحاظ سطح قیمت‌ها و حجم معاملات را در اختیار داشته باشند.اگر مردم و مراجعه کننده‌ها به مشاورین املاک از امتیازها و محاسن کد رهگیری با خبر باشند و تفاوت فاحش بین یک مبایعه نامه یا اجاره نامه دارای کد رهگیری با یک قرارداد ملکی فاقد کد رهگیری را بدانند، هرگز در بنگاهی که اعتقادی به این کد ندارد، نخواهند ایستاد و در آنجا معامله‌شان را انجام نمی‌دهند.ویژگی منحصر به فرد قراردادی که در سامانه رهگیری ثبت می‌شود، بارکد دو بعدی حک شده در بالای قرارداد است. در آژانس‌های املاک، مبایعه نامه و اجاره نامه کاغذی هیچ اعتباری ندارد و مشاوران املاک از تنظیم قرارداد در این کاغذهای قدیمی، منع شده‌اند. قراردادهای جدید حاوی کدرهگیری، کاغذهای پرینتی هستند که از طریق اتصال مشاور املاک به سامانه، قابل دسترس است. این قراردادها بعد از آنکه مشاوراملاک، مشخصات معامله را از طریق رایانه و اتصال اینترنتی به سامانه، در داخل آن ثبت می‌کند، پرینت گرفته می‌شود و با حک شدن بارکد دو بعدی در قسمت بالای سمت راست آن، از پرینتر بنگاه در سه نسخه بیرون می‌آید. در بارکد دو بعدی روی قراردادها، همه مشخصات معامله حاوی نام و آدرس خریدار و فروشنده یا موجر و مستاجر و همچنین نشانی کامل ملک مورد معامله، ذخیره شده است و از طریق نرم افزار بارکد خوان، این مشخصات ذخیره شده در بارکد قابل رویت است.
برخی ویژگی‌ها و مزایای کد رهگیری:
مزیت ۱: صدور کد رهگیری برای یک معامله امنیت آن معامله را در ابعاد مختلف تا 100درصد تضمین می‌کند. مبایعه نامه‌ای که به کد رهگیری مجهز می‌شود، دست فروشنده ملک را از انحراف یا کلاهبرداری کاملا می‌بندد، چون به محض صدور کد رهگیری برای یک معامله، کد پستی ملک مورد معامله در سامانه سراسری معاملات مسکن که همه آژانس‌های املاک به آن متصل هستند، ثبت می‌شود و آن ملک در فهرست املاک فروش رفته قرار می‌گیرد. در این حالت، صاحب جدید ملک از نظر سامانه (و قانون) فردی می‌شود که آن را خریداری کرده است. در نتیجه در هیچ یک از بنگاه‌های املاک سراسر کشور، امکان فروش دوباره‌ی ملک توسط فروشنده اولی وجود ندارد. این ویژگی باعث می‌شود جلوی اتفاق تلخی که در گذشته در بازار مسکن رایج بود و به واسطه آن، صاحب یک آپارتمان نوساز ملک خود را در آن واحد، به چند نفر می‌فروخت، گرفته شود.
مزیت ۲: ویژگی دیگر کد رهگیری باز دارندگی آن برای دبه کردن فروشنده است. گاهی به دلیل افزایش تدریجی قیمت مسکن، معاملات متزلزل شده و فروشنده‌ها در فاصله فایل کردن املاک تا زمان امضای قرارداد در دفاتر املاک، نسبت به قیمتی که بر سر آن با دفتر یا فرد خریدار تفاهم کرده‌اند، تردید می‌کنند و در نتیجه قیمت جدید به مشتری پیشنهاد می‌کنند. این اتفاق حتی بعد از تنظیم مبایعه نامه هم ممکن است بیفتد، به این صورت که فروشنده‌ای که با خریدار قرارداد امضا کرده، شرط حضور در دفترخانه و انتقال سند را دریافت مبلغ بیشتر از ارزش معامله تعیین می‌کند. اما چنانچه خریدار کدرهگیری داشته باشد و متن مبایعه نامه در سامانه ثبت شده باشد، به هیچ وجه امکان فسخ، دبه یا تغییر در ارزش معامله وجود ندارد و سامانه سراسری به صورت اتوماتیک مانع تغییر در محتوای مبایعه نامه می‌شود.
مزیت ۳: مبایعه نامه‌ها و اجاره نامه‌های دارای کد رهگیری، به راحتی در مراجع قضایی و انتظامی قابل رسیدگی هستند.
مزیت ۴: مالک یک آپارتمان اجاره‌ای اگر برای اجاره نامه خود کدرهگیری داشته باشد، به راحتی می‌تواند سر موقع و در موعد قرارداد، واحد را از مستاجر تحویل بگیرد و در صورت مقاومت مستاجر از تخلیه و واگذاری واحد، با داشتن کد رهگیری خیلی زود و سریع حکم تخلیه برای او صادر خواهد شد.
مزیت ۵: اگر فروشنده‌ای نتواند مبلغ معامله را از خریدار سر موقع دریافت کند در حالی که واحد را تحویلش داده است، با داشتن مبایعه نامه دارای کدرهگیری می‌تواند این موضوع را پیگیری کند. برای دو طرف معامله ملکی، به محض صدور کدرهگیری توسط مشاوراملاک، پیامکی از سامانه به تلفن همراهشان ارسال می‌شود که در آن، به هر یک از طرفین، ثبت معامله اعلام شده و عملاً با این پیامک، صحت کد رهگیری (یعنی: سلامت معامله) به آنها اعلام می‌گردد.
مزیت ۶: افراد می‌توانند هنگام خرید، با استعلام از شهرداری از واقع شدن ملک در طرح‌هایی مانند مترو، فضای سبز و … آگاهی پیدا کنند. مزیت ۷: زمانی که مشاور املاک با رمز عبور و شناسه صنفی خود وارد سامانه می‌شود، هرگونه استعلامی که توسط وی انجام شود، در سامانه به ثبت می‌رسد. در این هنگام، اگر ملک هیچگونه مشکلی نداشته باشد، سامانه آن را به عنوان یک معامله سالم ثبت کرده و برای آن کد رهگیری صادر می‌کند.